Deze keer besteden we in het kader van de maaand van de geschiedenis aandacht aan het verhaal van Kees de Aap. Ook in dit verhaal gaat het om wat is ECHT en wat is NEP!
IJsselstein heeft iets met klokken, al eeuwen! Rond het jaar 1700 ontstond immers grote hilariteit in het IJsselstadje, toen de heer van de Rijpickerwaard de klok luidde bij het overlijden van Kees. Iedereen verkeerde in de veronderstelling dat het Kees de knecht betrof. Tot verbijstering van velen bleek het te gaan om Kees, de aap van de boerderij. Sindsdien dragen de IJsselsteiners met ere de bijnaam 'Apenluiders'.
Het verhaal van de IJsselsteinse Apenluiders is een aantal keren op papier gezet en de laatste keer in 1990 in stripvorm door onze plaatsgenoot Frits van Loenen. Dit in opdracht van de Karnavals Organisatie IJsselstein (KOIJ), gebaseerd op de versie van J. van der Roest Gz. uit de 19e eeuw.
Maar al eerder in 1978 verscheen het verhaal, verteld door de schrijver Olaf J. de Landell, zoals dat voorkomt in het boek 'De lachende Hollander' bij uitgeverij De Kern te Bussum. Ook is er een versie van de hand van onze bekende streekromanschrijver Herman de Man (1898-1946). Voor zover bekend is dit verhaal niet eerder gepubliceerd.
De vereniging 'Herman de Man" heeft het verhaal uit haar archieven gediept en aan de Historische Kring IJsselstein (HKIJ) ter beschikking gesteld voor publicatie. De oorspronkelijke schrijfstijl en spelling is hierbij ongewijzigd gelaten. In deze, nauwelijks bekende, versie vertelt de Man op zijn eigen, karakteristieke, wijze hoe de klokken aan het luiden kwamen voor de aap Kees.
Als eerste verscheen het 'luimig dichtstuk' van 'eene legende van de stad IJsselstein' door onze stadgenoot J. van der Roest. is gekozen voor de tweede uitgave. De eerste druk uit 1884 is sober van uitvoering. Bij de tweede uitgave zijn enkele afbeeldingen geplaatst en is de opmaak wat levendiger. In HKIJ Tijdschrift nr. 55 uit 1990 zijn deze verhalen opgetekend.
Naast deze uitingen op papier kunnen we elke dag onderstaande apen zien spuiten ter hoogte van de Bibliotheek aan het Basiliekpad.
Dit beeld, 'De Apenluiders', gemaakt door Adriaan Rees (1957), is onthuld in 2002. Rees maakte dit werk in het kader van het tijdelijke kunstproject Groei, Beelden in IJsselstein dat in 1999 plaats vond.
Het meest bekende beeld van Kees de Aap is echter jaarlijks aan het begin van de Carnavalsoptocht te bewonderen.
In het kader van het thema ECHT NEP moeten we vaststellen dat het verhaal zelf, door het ontbreken van gedocumenteerde verslagen ECHT NEP is. Maar de beelden zijn ECHT, evenals deze bijnaam van IJsselsteiner sinds jaar en dag.
