Ontmoet Historisch IJsselstein - 14. Radio en Televisie
Samenstelling, beeld en tekst: Jasper van Muijden, Marian Wessels, Marcel Berkien en Bart Rietveld
Op initiatief van de rijksoverheid worden in de twintiger jaren de zendbelangen van de omroepverenigingen in één organisatie ondergebracht: de Nederlandsche Omroep Zender Maatschappij (Nozema). Deze organisatie, waarin zowel de overheid als de omroepverenigingen deelnemen, krijgt het monopolie voor het stichten en beheren van alle zendinstallaties in Nederland. Het dan bestaande zenderpark in Hilversum is te klein, de beste plek voor een nieuw zenderpark is dan in de buurt van de Lek bij IJsselstein. Door de centrale ligging in het land in combinatie met de bodemgesteldheid voor een optimaal zendbereik was dit de ideale plek. Zo wordt in 1939 een groot zendgebouw, voor 'binnenlandse' uitzendingen, met zendmasten, gebouwd aan de Lopikse kant van het grensgebied met IJsselstein. Met de komst van Nozema en haar personeel naar onze regio, krijgt het economische en sociale leven in IJsselstein een impuls.
Kort na de Tweede Wereldoorlog vestigt de 'Wereldomroep' zich hier ook en wel in de IJsselsteinse polder Hoge Biezen ten zuiden van de stad. Een woud aan zendmasten verrijst hier, waarbij het iconische zendgebouw een schoolvoorbeeld van de 'wederopbouw' is. De Wereldomroep richt zich dan op het verzorgen van radio-uitzendingen via de 'korte golf' voor Nederlandse burgers in 'overzeese' gebiedsdelen. In 1985 stoppen de uitzendingen hiervandaan en verdwijnen de masten uit IJsselstein. Tien jaar later wordt op deze plek de eerste paal geslagen voor de grote stadsuitbreiding 'Zenderpark Alleen het bewaard gebleven 'zendergebouw' en het 'wachthuisje' herinneren nog aan de tijd van de 'Wereldomroep'.
In 1951 doet de televisie haar intrede in Nederland. Voor het kunnen uitzenden van televisiesignalen laat Nozema bij IJsselstein een stalen televisiezendmast bouwen in het Paardenveld (bij de huidige locatie van woon- en zorgcentrum Ewoud). Door de explosieve groei van het medium televisie, aan het eind van de jaren '50, kan deze mast het niet aan en wordt in 1961 door een nieuwe, veel hogere, zendmast verderop, vervangen. Met ruim 382 meter hoogte is dit nog steeds de hoogste toren van Nederland. De mast wordt nu niet meer gebruikt voor reguliere televisieuitzendingen. Dit 'nieuwe' rijksmonument doet nu dienst voor het doorgeven van radiosignalen, de 'analoge' televisiekanalen van Digitenne en als IT-ruimte voor regionale datacenters. Sinds 1992 is de toren beter bekend als de 'grootste kerstboom' van de wereld. Ieder jaar worden aan de tuidraden van de mast 120 ledlampjes bevestigd waarmee IJsselstein 'vanaf afstand' op de kaart wordt gezet.
Het verhaal wordt verteld in 13 plaatjes.
